Ik heb net een boek uitgelezen van David L. Robbins. Het gaat om De rattenoorlog - of in het Engels: War of the Rats. Oftewel: de slag om Stalingrad.

Hiervoor had ik een meer algemeen boek over de Tweede Wereldoorlog gelezen. Als vervolg heb ik nu dus een boek gelezen dat zich concentreert op een van de verschrikkelijkste slagen uit die oorlog: de slag om Stalingrad. Daar zijn toch wel erg veel Duitsers, Russen en ook Roemenen bij omgekomen. Vooral in de laatste pagina's van het boek lees je daar hartverscheurend over.

Het boek zelf draait om twee meestersluipschutters die hun naam eer aandoen: ze besluipen en beschieten elkaar en anderen meesterlijk. Hun gevechtshandelingen worden spannend beschreven, waarbij ook de karakters van een paar personen om hen heen goed uitgediept worden. Een aanrader.

De (Engelse) site van de auteur is trouwens behoorlijk goed. Van elk boek is een samenvatting, een voorproefje en (positieve) reacties te lezen. In sommige gevallen - zoals nu - ook een lijst met aanbevolen literatuur. Zijn meeste boeken zijn namelijk gebaseerd op de werkelijkheid, dus verwijst hij naar lectuur van bijvoorbeeld de Russische generaal Zjoekov en van de Engelse historicus John Keegan.

Bij een enkel verhaal zit een extraatje, namelijk niet gepubliceerde hoofdstukken. Die zullen om uiteenlopende redenen niet in het boek terechtgekomen zijn, bijvoorbeeld omdat het anders te lang zou worden naar de mening van de uitgever. Maar het hoeven geen slechte toevoegingen te zijn. In dit geval wordt verteld hoe het de overlevenden van de sluipschuttersslag verging. Daar ga ik dus maar eens aan beginnen.

Arena, een van mijn favoriete bands, heeft een nieuwe CD uitgebracht: Pepper's Ghost. Ik heb er verder nog weinig over te melden, behalve dan dat hij mooi is. Van vorige cd's kan je legaal mp3s downloaden van hun site. Het genre is progressive of symphonische rock. Denk maar aan de wellicht bekendere bands Genesis en Marillion. De oud-drummer van Marillion - Mick Pointer - speelt bijvoorbeeld mee bij Arena.

Gisteren heb ik weer bloed gegeven bij de Bloedbank. Ik krijg eens in de paar maanden een oproep om naar de Bloedbank in Rotterdam centrum te gaan. Ik laat dan ongeveer 700 milliliter bloed aftappen. Dat kan dan weer gebruikt worden bij operaties. Doe mee. Bloed red levens! En onthoud, zoals hun nieuwe slogan zegt: Bloed is leven.

Pre-War

There were lots of opportunities to stop Hitler. Relatively peacefully he captured Austria, Sudetenland and Czecho-Slovakia. The British and French kept hoping after each step that this would be the last one. Chamberlain's motto was: Peace for our time. After Czecho-Slovakia they saw the danger of Hitler invading Poland. Immediately they vowed that they would protect that country. In practice they had no means whatsoever to put meaning to those words. Russia could intervene, but Hitler saw that and started successful negotiations. The sudden strong language from the Western powers forced him to invading Poland or lose face. We know his choice. The Allies didn't realize that they could have easily invaded Western Germany after the invasion of Poland as the bulk of the German forces was massed in the East. Britain and France wanted to keep the Germans in check and keep Eastern Europe out of foreign hands. The result after six years was that Eastern Europe was in the clutches of the only European superpower left: Russia. The Poles that helped liberate Western Europe came home to a country that was to be suppressed for another half century. So much for protection.

Churchill

Chamberlain was replaced by Churchill, but he didn't handle things so well either in the beginning. At first he wanted to make sure that no coals and steel from Swedish mines could go to Germany. So what did he do, with the help of France? He planned on invading Norway. This would give them the opportunity to secure the Swedish mines. Their excuse was that they would help Finland expel their Russian invaders. In practice they were too late for that. Norway wasn't asked anything. Meanwhile, Hitler didn't really want to invade Norway. But when he found out about the plans, he took Norway by surprise, one day before the Allies would land. Britain and France drew Norway (and Denmark) into the fight.

Something similar happened around the Mediterranean Sea. Churchill decided that the Balkan needed reinforcements. And Greece too. So he sent some small groups that couldn't really make a difference. So Hitler was again provoked into occupying a few other countries that he hadn't planned to invade at all until an English threat arose there. It was Hitler's choice to invade all those countries, but it was the Allies that pushed him.

Dunkirk and after

In May 1940 the onslaught on the West began. The Allies were slow to react and failed to check the German tanks. Simply dropping mines in their path - or even felling trees - would have severely slowed them down. The French could have met this Panzer menace head on with their own tanks, but they were spread out across the front, in 1918 style, guarding infantry. So the German Panzers rushed relatively unopposed to the Channel coast. No one could stop them, except...: Hitler! Several causes have been named. He feared a French counter thrust; the Luftwaffe wanted to defeat the British on the beach by themselves; and Hitler thought Britain would sue for peace after their near escape. Being stubborn, the English wouldn't think of it of course. That could have gone wrong. There were few divisions available for the defence of England. The Battle of Britain could have had grave consequences for the military. And the U-boat war had the possibility of strangling British economy. Britain suffered great losses, but survived.

Rommel

Meanwhile, the popular General Erwin Rommel headed the Afrika Korps and started beating the British out of North Africa. That front had many faces. The tide of war swung from one side to the other. After a prolonged period of struggle either side would have maybe several dozen tanks. Then reinforcements came and both sides suddenly had hundreds of them. Officially, the Far East (Singapore) was considered more important for Britain, and it should receive reinforcements now that Japan was stirring. But Churchill diverted enormous amounts of material and men to the African scene. On the other side of the hill, Hitler was much more reluctant to supply Rommel with fresh troops, tanks and supplies, as he was about to invade Russia. Throughout the book Liddell Hart tells us that we shouldn't look at the number of divisions on either side, which showed the Allies to be a little ahead. Instead we should look at the number of men and tanks. That usually meant that any idiot could see that Germany was completely lost. But, especially in the case of Rommel's Afrika Korps, the Germans were tough and Rommel was a good general. He understood how to fight with tanks in the desert. When the British had literally ten times as much men, they were only just able to force a German retreat. Or they would split their army up into smaller groups, wide apart, so the Germans could attack one of those groups at roughly equal terms. In short: most of the British commanders didn't handle it very well. Then Montgomery came along. Much can be said against him. He wasted a lot of time, mostly in stockpiling his men. He wasted quite some opportunities for a quick kill. But in his own time, he got the job done, without major errors or setbacks. Hitler suddenly decided to pour more men into Africa. Frustratingly for the Germans, this was far too late. Many men were killed on transport across the Mediterranean Sea, which was by now dominated by the Allied fighters. When they entered Africa, they disembarked in a cramped spot in Tunisia, where they could only delay the German defeat, not avoid it.

Japan

In the summer of 1941 America put an oil embargo on Japan. They were joined by England and also the Netherlands, who had lots of oil in the Dutch East Indies. The ban was only to be lifted if Japan retreated their occupying armies from the mainland of Asia, mostly China. This meant a choice between losing face and starting all out war, the same choice that Germany had faced with Poland. Four months later they struck. They didn't give a declaration of war in time, but it would have been foolish of the Allies not to suspect an attack. There was public outcry of course. But let's note a few things. The British Admiral Nelson defeated the Danish fleet without declaration of war. The British had similar plans for the German fleet before the First World War. And when Japan attacked the Russian fleet in 1904 without warning, this was hailed as a masterstroke by their British allies. Much more can be said about the East. Let me just mention the huge naval battles of Midway and Leyte Gulf, where luck, blunders and lack of information decided the outcome.

Russia

On June 22nd 1941 the German invasion of Russia was launched. As Liddell Hart says in his epilogue: "They reckoned on meeting 200 divisions, and by mid-August had beaten these. But by then a further 160 had appeared on the scene. By the time these in turn had been overcome, autumn had arrived, and when the Germans pushed on towards Moscow in the mud, they again found fresh armies blocking the route." In short, Russia was simply too vast, as Napoleon could have told them. There were more factors. The great Panzer theorist Guderian wasn't allowed to drive his tanks directly to Moscow without waiting for the infantry. And not only Moscow was targeted, but also Leningrad in the North and the Caucasus and Stalingrad in the South. The extremely long front line was too much for the Germans to hold. Hitler refused any withdrawal to a line more easily held. And that ultimately spelt his doom. All the time at every front early withdrawals were forbidden. Then the Allies would crush the defenders. Then they were forced to withdraw anyway under heavy losses.

In all the Russians did the most heavy fighting. When you look at numbers from the fight in Africa and Italy you get the feeling it is child's play compared to the enormous number of divisions employed on both sides in Russia. Under Zhukov - a very good general, especially at Stalingrad - the Russians pushed the Germans back for hundreds of miles. But during that time the Germans still showed their resilience. Their defence was overall good, their retreats mostly orderly and when possible they continued to strike back. But the situation was doomed.

Normandy

The Allied landing in Normandy sealed the fate of Nazi-Germany even more, though it took about six weeks to break out of that province. After that it went faster: a month later they were in Paris and a week after that they entered Belgium. Here the advance mostly stopped as the generals, the planners and the logistics weren't prepared for such a fast breakthrough. If they could have continued, the war would have been over much sooner. Now the Germans were given time to prepare their counter stroke: the Battle of the Bulge. This caused quite a stir and made the Allies cautious. But this thrust didn't break through far enough to make a difference. Hitler didn't provide enough divisions for it anyway, as he desperately needed most of them on the Eastern front to meet the Russian onslaught.

Negotiations

The Allies weren't particularly good at negotiating with the enemy. It already started with putting the choice before both Germany and Japan to either lose face or start a war. It didn't end there. When planning to invade French Morocco, there were talks with French generals who they wanted to enlist on the Allied side, but several things went wrong and they ended up fighting the French for a while.

In Italy after Sicily was conquered Mussolini was overthrown by his own people. This provided opportunities for the Allies to push the Germans out quickly with the help of the Italian people, but they only entered Italy six weeks later. The Allies had made it clear that they wanted an unconditional surrender, which hindered any negotiations. The new Italian government wanted to talk. This had to be done secretly so the Germans wouldn't know about it. This was more difficult than expected, because the British ambassador didn't trust his secret key and the American didn't even have any. Meanwhile the Germans acted without delay and had completely taken over control of the country. The opportunity for a fast collapse of the German hold on Italy was lost. Now the advance was much slower than anticipated. The lucky good side to that was that Hitler now felt forced to really try to defend Italy, sending troops there that were badly needed at the Russian front.

The Allies demanded unconditional surrender of the German troops. This had the effect that most Germans, including the generals, didn't want to surrender, as they feared the punishment that would follow. Had the Allies lessened their demands, the war could have been over sooner.

In the East several Japanese, later even the government and the Emperor, had indicated that they wanted peace. Due to several factors negotiations never started in earnest. Most on the allied side only wanted to accept an unconditional surrender, even when it was clear that a lessening of this demand would bring peace sooner. The Japanese economy was in ruins and they had no hope of repelling an Allied landing.

Human toll

Liddell Hart doesn't say anything - as far as I remember - about concentration camps, as that is beyond the scope of the book. He does talk about the strategic bombing by the Germans (Battle of Britain), the British (raids on German cities, mostly in the last two years) and the Americans (two atomic bombs, but also equally devastating attacks with incendiary bombs on several cities in Japan). The bombing of military complexes, factories, fuel dumps, communication and transportation facilities were quite effective - once the bombers got accurate and didn't have to worry about enemy aircraft. But the indiscriminate bombing of people, of cities, were uncalled for. They didn't bring victory closer, not even the atomic bombs. At the end the economies of Germany and Japan were already so badly crippled that defeat was inevitable.

Op de technologische nieuwssite Slashdot ontstond een discussie over evolutie en creationisme. Ik heb me daar maar niet ingemengd. Wel vond ik het een goede aanleiding om mijn eigen gedachten daarover op te schrijven. Anderen mogen dat ook weten, dus plaats ik het hier in mijn weblog. Noot: dit zijn mijn gedachten op dit moment, vrijdag 14 januari 2005. Het is een theorie. Ik reserveer het recht om mijn mening aan te passen aan de hand van nieuwe kennis of opvattingen van anderen.

Religie

Bij een debat over evolutie en schepping komt religie al snel om de hoek kijken. Veel christenen beweren dan dat de evolutietheorie ook maar een theorie is en niet bewezen is. Veel anderen beweren dat de christenen niet wetenschappelijk zijn met hun scheppingsverhaal. Daar speelt natuurlijk mee dat door veel mensen uit beide kampen de evolutietheorie wordt gezien als argument tegen het bestaan van God. Christenen kunnen moeilijk achter die conclusie staan - hoeveel bewijzen er eventueel ook voor zijn - terwijl atheïsten dat maar al te graag willen. Omdat die conclusie snel getrokken wordt, is het moeilijk de discussie zuiver te houden. Velen weten natuurlijk ook het fijne niet af van alle wetenschappelijke kanten aan het debat. Als je niets van DNA afweet, heeft het weinig zin om je te mengen in een discussie over de wetenschappelijke waarde van de evolutietheorie. Ik zal daar in dit stuk dan ook weinig over zeggen.

Theorie

Tegenstanders van de evolutietheorie zeggen vaak dat het slechts een theorie is. Maar dat geldt ook voor de gravitatietheorie, de relativiteitstheorie, enzovoorts. Die zullen door weinig mensen zomaar terzijde worden geschoven. De evolutietheorie is de heersende wetenschappelijke theorie gebaseerd op waarnemingen in het veld. Op grond van nieuwe waarnemingen kan deze theorie aangepast worden of opgevolgd worden door een andere theorie die beter bij de waarnemingen past. Waarnemingen zijn daarbij niet per se feiten. De waarneming kan verkeerd zijn of verkeerd geïnterpreteerd worden. De evolutietheorie is een theorie die volgens veel wetenschappers goed past bij de huidige waarnemingen. Dit kan veranderen, als er goede wetenschappelijke argumenten voor zijn.

Dogmatisch creationisme

Aan de andere kant kan het creationisme ook veranderen. Aan het eind van de Middeleeuwen werd je verketterd als je beweerde dat de aarde niet het middelpunt van het heelal was. Dat ging immers in tegen de bijbel. Ondertussen hebben (vrijwel?) alle christenen geconcludeerd dat de aarde inderdaad om de zon draait in plaats van andersom en dat die gedachte geen onrecht doet aan de bijbel. Met creationisme kan het ook zo gaan. Er is niet slechts één uitleg van het scheppingsverhaal mogelijk. Als wetenschappers waarnemingen doen die beter te verklaren zijn met een andere uitleg, moet je daar open voor staan.

Volledigheid

De evolutietheorie kan niet alles verklaren. Er blijven genoeg vragen over, zoals: hoe is het eerste leven ontstaan? Ik voel me door laboratoriumexperimenten nog niet gedwongen om aan te nemen dat dat - met voldoende geduld - vanzelf gebeurt, toevallig. Misschien streeft de evolutietheorie er niet eens naar om dat te verklaren, al past het wel in die hoek. Hoe de aarde zelf is ontstaan, valt natuurlijk sowieso buiten het bereik van deze theorie. Dan heb je het meer over de theorie van de Big Bang, die ik later kort nog zal noemen.

Micro- en macro-evolutie

Dat er een vorm van evolutie plaatsvindt, lijkt me helder. Soorten ontwikkelen zich steeds verder. Maar is er ook macro-evolutie? Kunnen vogels bijvoorbeeld voortgekomen zijn uit reptielen? Zijn gewervelde dieren viavia voortgekomen uit de eerste eencelligen? Dat vind ik moeilijk te geloven. Er schijnen aanwijzingen te zijn - in huidige botten of misschien in fossielen - dat walvissen eerst op het land hebben geleefd en zich in de loop der tijd tot zeedieren hebben ontwikkeld. Dat kan. Maar na al die miljoenen jaren in zee zijn het nog steeds geen vissen geworden. Je ontwikkelt kennelijk niet zomaar kieuwen in plaats van longen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld zeehonden kunnen walvissen niet op het land leven, dus het lijkt me dat ze geen voordeel meer hebben van hun longen. Met kieuwen zouden ze niet naar boven hoeven gaan om adem te halen. Dat zou helpen bij het ontwijken van harpoenen. Maar natuurlijke selectie heeft geen walvissen met kieuwen voortgebracht. Micro-evolutie kan best bestaan - walvissen die voorpoten krijgen die steeds meer op flippers gaan lijken en een ademhalingsstelsel dat steeds beter zuurstof kan vasthouden - maar macro-evolutie moet ik nog zien. Samengevat: een landdier kan wel een zeedier worden, maar geen vis.

Letterlijk scheppingsverhaal?

Heeft het creationisme dan gelijk? Ik heb niet de indruk dat je het scheppingsverhaal per se letterlijk moet nemen. Het brengt vooral tot uitdrukking dat God het heelal, de aarde en het leven daarop gemaakt heeft. Of hij daar nou zeven dagen of zeven miljard jaar voor uittrok, is wel boeiend, maar maakt voor het verhaal niet uit. De bijbel is geen wetenschappelijk boek. God is prima in staat om een aarde in zeven dagen te maken, inclusief dinosaurusbotten om de wetenschappers leuk bezig te houden. Maar of dat nou zo letterlijk gebeurd is? Voor mij doet dat er niet enorm toe. De kern wel: God als Schepper.

Mijn theorie

God heeft het heelal, de aarde en het leven daarop gemaakt. De tijdsspanne weet ik niet. (Hoe God is onstaan weet ik niet, maar bij de Big Bang theorie - eerst was er niets en toen ontplofte dat - mis ik ook iets. Maar dat is een andere theorie.) God heeft een aantal basisvormen van leven op aarde gecreëerd, waaronder de mens, maar ook de kat, de hond, de vis, de dennenboom, de eencellige, enzovoorts. God zorgde ervoor dat alle ingrediënten voor de huidige soortenrijkdom aanwezig waren. Hij heeft een evolutiemechanisme in werking gezet, zodat deze soorten zich verder konden ontwikkelen. Ook konden er nieuwe soorten ontstaan uit andere, maar niet vogels uit reptielen of een kat uit een hond.

Tijdsspanne

Hoelang leven er al mensen op aarde? Misschien zo'n 5000 jaar zoals uit de bijbel is uit te rekenen. Misschien veel langer, zoals oude botten suggereren. Daar mogen wetenschappers over bakkeleien. Ik ben daar geen expert in. Ik geloof dat God de Schepper van het leven is. Verdere details zijn wel interessant, maar doen daar niets aan af.